Vai trò của rừng – Lá phổi xanh của Trái Đất trong thời đại biến đổi khí hậu

Rừng, với sự đa dạng về động và thực vật, là một phần quan trọng không thể tách rời của hệ sinh thái trên Trái Đất. Từ việc cung cấp không khí trong lành đến việc bảo vệ đa dạng sinh học, rừng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự sống trên hành tinh này. Đặc biệt, trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng trở nên nghiêm trọng, vai trò của rừng trở nên càng quan trọng hơn bao giờ hết. Vậy hãy cùng Môi Trường Xanh giúp bạn có thêm kiến thức về rừng trong bài viết dưới đây nhé!

Khái niệm về rừng

Rừng là một hệ sinh thái phức tạp, bao gồm một loạt các thành phần như các loài thực vật rừng, động vật rừng, nấm, vi sinh vật, đất rừng và các yếu tố môi trường khác. Thành phần chính của rừng thường là một hoặc một số loài cây thân gỗ, nứa, tre, và các loại cây họ cau, được phân loại theo các hệ thực vật như thực vật trên núi đá, thực vật núi đất, đất cát, đất ngập nước và các hệ thực vật đặc trưng khác. Diện tích của một khu rừng thường được xác định từ 0,3 hecta trở lên, và độ tàn che của rừng thường từ 0,1 trở lên.

Hiểu theo một cách đơn giản hơn, rừng là một hệ thống sinh thái phong phú bao gồm các cây, động vật và vi sinh vật, tồn tại trên một diện tích lớn và có một sự đa dạng sinh học phong phú. Vai trò của rừng không chỉ dừng lại là nơi cung cấp nơi ẩn náu cho hàng triệu loài động vật và thực vật, mà còn cung cấp nước ngọt cho hàng triệu người dân trên toàn thế giới.

Xem thêm: Tài nguyên thiên nhiên Việt Nam và những điều cần biết

Vai trò của rừng

Sau 3 năm thực hiện đề án “Trồng một tỷ cây xanh”, Việt Nam đã trồng được hơn 769 triệu cây xanh, vượt 21,4% mục tiêu của Đề án trồng 1 tỉ cây. Trong số đó, có 344,5 triệu cây phân tán và 435,4 triệu cây tập trung. Để làm được điều này, cả nước đã huy động gần 9.500 tỉ đồng, trong đó ngân sách nhà nước đóng góp 23,8%, còn lại là các nguồn vốn khác như ODA, xã hội hoá, v.v.

Tuy nhiên, theo số liệu thống kê, diện tích rừng tự nhiên của Việt Nam đã giảm 37.675 ha so với năm 2021, trong khi diện tích rừng trồng chỉ tăng 82.549 ha. Tỷ lệ che phủ rừng chỉ đạt 42,02%, thấp hơn mục tiêu quốc gia là 45%. Nguyên nhân chính là do việc khai thác trái phép, chuyển đổi mục đích sử dụng đất, phá rừng để trồng cây công nghiệp, xây dựng nhà cửa, đường giao thông, và các hoạt động khác không phù hợp với quy hoạch.

Xem thêm: Biến đổi khí hậu là gì? Tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu

Bảo vệ rừng là vấn đề cấp bách

Bảo vệ rừng là vấn đề cấp bách bởi vai trò của rừng rất quan trọng đối với cuộc sống con người và môi trường. Rừng không chỉ là nguồn tài nguyên sinh vật, nguồn gen động thực vật, mà còn là bảo vệ nguồn nước, đất đai, chống xói mòn, hạn chế thiên tai, điều hòa khí hậu, bảo vệ môi trường. Rừng cũng là nơi cư trú của nhiều loài động vật hoang dã, là nền tảng của sự đa dạng sinh học và là di sản thiên nhiên quý giá của đất nước.

Tuy nhiên, hiện nay, rừng Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức và nguy cơ do sự can thiệp của con người và biến đổi khí hậu. Diện tích rừng tự nhiên giảm sút, chất lượng rừng suy thoái, nguồn gen bị thất thoát, đa dạng sinh học bị suy giảm. Ô nhiễm môi trường, hạn hán, xâm nhập mặn, bão lũ, lũ quét, sạt lở đất… là những hậu quả nghiêm trọng của sự mất rừng, gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, đời sống, an ninh và phát triển bền vững của đất nước.

Do đó, bảo vệ rừng là nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết của chúng ta. Chúng ta cần thực hiện nghiêm túc các chính sách và pháp luật về quản lý rừng, nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cộng đồng, tăng cường hợp tác quốc tế, và áp dụng các giải pháp khoa học – công nghệ hiện đại. Bảo vệ rừng không chỉ là tài sản của dân tộc, mà còn là đóng góp quan trọng cho sự phát triển toàn cầu.

Các biện pháp bảo vệ rừng

Để giữ gìn lá phổi xanh, môi trường sống và giảm thiểu các thiên tai lũ lụt ảnh hưởng đến cuộc sống của con người, việc bảo vệ rừng là một nhiệm vụ cực kỳ quan trọng. Các biện pháp bảo vệ rừng có thể thực hiện như sau:

Trồng cây xanh trên những vùng đất trống, đồi trọc để phủ xanh bề mặt đất.

Ngăn chặn nạn lâm tặc, chặt phá rừng trái phép bằng cách tăng cường chủ trường và quản lý.

Xử phạt nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật, gây hại cho tài nguyên rừng.

Bảo vệ các loài động thực vật quý hiếm trong rừng bằng cách hạn chế khai thác không kiểm soát, duy trì số lượng cá thể của loài.

Tuyên truyền, giáo dục người dân về tầm quan trọng của rừng, vận động họ tham gia bảo vệ rừng, hạn chế chặt phá rừng để canh tác.

Rừng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự sống và cân bằng sinh thái trên hành tinh này. Việc bảo vệ và duy trì sự nguyên vẹn của rừng không chỉ là trách nhiệm của chính phủ mà còn của toàn xã hội. Chúng ta cần hành động ngay bây giờ để bảo vệ rừng và đảm bảo cho một tương lai bền vững.