Tài nguyên thiên nhiên Việt Nam và những điều cần biết

Tài nguyên thiên nhiên là những nguồn lợi do tự nhiên tạo ra, có thể được sử dụng để phục vụ cuộc sống của con người. Với tài nguyên thiên nhiên dồi dào, Việt Nam được ưu ái với nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển nền kinh tế. Vậy hãy cùng tìm hiểu về tài nguyên thiên nhiên Việt Nam trong bài viết dưới đây

Khái niệm về tài nguyên thiên nhiên

Tài nguyên thiên nhiên là nguồn tài sản vật chất nguyên thủy, có nguồn gốc và tồn tại trong tự nhiên mà con người có thể khai thác để đáp ứng các nhu cầu trong cuộc sống. Tài nguyên thiên nhiên bao gồm các dạng năng lượng vật chất, thông tin tự nhiên, có giá trị khách quan không phụ thuộc vào ý muốn con người, có thể sử dụng được bởi con người trong hiện tại và tương lai để phục vụ cho sự phát triển của xã hội.

Xem thêm: 10 loại cây cảnh để trong nhà vệ sinh giúp khử mùi hiệu quả

Tài nguyên thiên nhiên Việt Nam bao gồm những gì

Tài nguyên đất

Tài nguyên đất chiếm tỷ lệ đáng kể trên bề mặt hành tinh, đóng vai trò quan trọng trong hệ thống sinh thái. Đất bao gồm hợp chất vô cơ và hữu cơ, cung cấp môi trường sống lý tưởng cho nhiều loại vi sinh vật và chứa đựng nước cùng chất dinh dưỡng. Vai trò này là quan trọng đối với sự đa dạng sinh học và là nguồn nguyên liệu quan trọng cho môi trường tự nhiên.

Trong số các tài nguyên thiên nhiên Việt Nam, đất chiếm hơn 39 triệu ha. Do vị trí và địa hình, thổ nhưỡng của nước ta mang đặc điểm của khu vực nhiệt đới ẩm. Ngoài ra, nó còn rất phong phú và khác biệt từ các vùng đồng bằng đến cao nguyên, từ miền Bắc đến miền Nam và từ phía Ðông sang phía Tây.

Tài nguyên nước

Với hơn 70% bề mặt trái đất được phủ bởi nước và nước chiếm hơn 70% trọng lượng cơ thể con người, sự quan trọng của nước là không thể phủ nhận. Hidro và oxi là thành phần chính tạo nên nước là một nguồn tài nguyên quý giá đối với cuộc sống và sự phát triển của loài người. Nước mặt là một tài nguyên thiên nhiên Việt Nam giàu có, chiếm khoảng 2% lượng nước sông trên thế giới. Nguồn nước từ nước ngoài chảy vào Việt Nam chiếm đến 60% tổng lượng nước sông, riêng với sông Cửu Long là 90%.

Việt Nam có nhiều sông lớn nhỏ chạy từ Bắc đến Nam, với 2.345 sông dài hơn 10 km. Mỗi 20 km dọc theo bờ biển là một cửa sông. Tổng lượng nước sông chảy qua Việt Nam là 853 km3, trong đó lượng nước sông xuất phát từ Việt Nam chỉ có 317 km3.

Tài nguyên rừng

Tài nguyên rừng bao gồm cây cỏ, động vật rừng, nước suối, và đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì chu kỳ oxi trên hành tinh. Rừng được phân loại thành nhiều loại khác nhau như rừng phòng hộ, rừng đặc dụng, và rừng sản xuất, mỗi loại có chức năng đặc biệt giúp quản lý và bảo vệ tài nguyên này một cách hiệu quả.

Đồi núi và rừng chiếm tới 3/4 diện tích Việt Nam và hơn 30% diện tích được bao phủ bởi rừng. Rừng Việt Nam có độ che phủ cao, giúp hạn chế dòng chảy sau mưa, chống lũ lụt, và ổn định dòng chảy cho các mùa. Bởi vậy đây là nguồn tài nguyên thiên nhiên rất quý giá.

Tài nguyên biển

Biển là nguồn tài nguyên đa dạng với hàng ngàn loại sinh vật, hải sản, thực vật, muối và nước biển. Với khoảng 230,000 loài sinh vật biển được biết đến, con số này có thể tiếp tục tăng lên theo thời gian. Tài nguyên biển đóng một vai trò quan trọng trong việc cung cấp thực phẩm, nguồn cung nguyên liệu, và duy trì cân bằng sinh thái toàn cầu.

Việt Nam sở hữu 3260 km đường bờ biển, chiếm 226000 km2 diện tích. Trong số đó, 2 triệu ha là vùng nuôi trồng thuỷ sản gồm 1 triệu ha nước ngọt, 0,62 triệu ha nước lợ và 0,38 triệu ha nước mặn. Biển Việt Nam cũng có 2.028 loài cá biển, trong đó 102 loài có giá trị kinh tế cao, 650 loại rong biển, 300 loài cua, 90 loài tôm, 350 loài san hô, 300 loài thân mềm,… Đồng thời có khối lượng cá khoảng 3,6 triệu tấn, trong đó tầng nước mặt có 1,9 triệu tấn và tầng đáy có 1,7 triệu tấn.

Tài nguyên khoáng sản

Thường người ta dễ hiểu lầm rằng tài nguyên thiên nhiên và khoáng sản là một khái niệm duy nhất. Thực tế, khoáng sản chỉ đóng vai trò là một phần nhỏ của tổng thể tài nguyên thiên nhiên. Đây là các nguồn tài nguyên được tích tụ dưới dạng đơn chất hoặc hợp chất có giá trị kinh tế cao. Khi những hợp chất này tụ tập ở một vùng đất nào đó với lượng lớn, chúng được xem xét là một mỏ khoáng sản. Hiện nay, Việt Nam nổi tiếng với nhiều loại mỏ quan trọng như mỏ dầu, mỏ than, mỏ sắt…

Tài nguyên năng lượng

Bao gồm những nguồn tài nguyên như năng lượng mặt trời, gió, và sức nước. Chúng ta có thể tận dụng tài nguyên này trực tiếp hoặc gián tiếp để đáp ứng nhu cầu năng lượng. Ngày nay, sự quan tâm và khuyến khích sử dụng nguồn năng lượng tái tạo như mặt trời và gió ngày càng gia tăng do vấn đề ô nhiễm môi trường trở nên ngày càng nghiêm trọng.

Xem thêm: Biến đổi khí hậu là gì? Tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu

Vai trò của tài nguyên thiên nhiên Việt Nam

Tài nguyên thiên nhiên Việt Nam bao quanh chúng ta và là điều kiện sống của con người. Nếu tài nguyên thiên nhiên bị suy giảm sẽ ảnh hưởng đến đời sống của chúng ta trực tiếp hoặc gián tiếp. Tài nguyên thiên nhiên Việt Nam có vai trò quan trọng như sau:

Hình thành và phát triển xã hội

Tài nguyên thiên nhiên Việt Nam cung cấp nguồn nguyên liệu để chế biến thức ăn, nước uống hàng ngày. Những thực phẩm chúng ta ăn mỗi ngày như rau, cá, thịt,… đều xuất phát từ tự nhiên. Bên cạnh đó, phục vụ cho sự xây dựng và phát triển xã hội hiện đại. Từ đường xá, cầu cống đến nhà cửa, xe cộ, máy tính chúng ta sử dụng đều có nguồn gốc từ tài nguyên thiên nhiên. Đồng thời, tạo ra nguồn năng lượng chúng ta dùng hàng ngày. Điện được sản xuất từ sức nước, nhiên liệu như xăng dầu để chúng ta vận hành.

Đối với kinh tế

Chúng ta có thể nhận thấy những quốc gia có nhiều tài nguyên sẽ có lợi thế để phát triển kinh tế. Với nguồn tài nguyên phong phú, các doanh nghiệp có thể khai thác và phục vụ cho hoạt động kinh doanh của mình mà không lo thiếu nguồn nguyên liệu. Thậm chí, nếu sản xuất thừa có thể xuất khẩu với giá cao sang những nước khác.

Sẽ có hợp tác và đầu tư từ các tập đoàn đa quốc gia đặc biệt đối với các nguyên liệu hiếm. Khi đó, quốc gia sẽ có được những công nghệ tiên tiến nhất, phục vụ cho việc khai thác.

Với sự tham gia từ các tập đoàn lớn dẫn đến nhu cầu về nhân công tăng cao. Người dân sẽ có nhiều việc làm ổn định để cải thiện cuộc sống. Chi tiêu tăng theo cùng với đó dẫn đến lượng sản phẩm tiêu thụ tăng theo, khi đó nhiều doanh nghiệp lại mọc lên, góp phần vào phát triển kinh tế.

Tình trạng khai thác tài nguyên thiên nhiên Việt Nam

Việt Nam có nhiều rừng đồi núi quý giá, nhưng đang bị phá hủy bởi khai thác bất hợp pháp. Theo Tổng cục Lâm nghiệp, rừng chỉ chiếm 46% diện tích, thấp hơn mục tiêu được đặt ra. Rừng phòng hộ giảm, rừng sản xuất tăng, gây khó khăn cho bảo vệ rừng bền vững. Chặt phá rừng không kiểm soát làm suy giảm rừng phòng hộ.

Tài nguyên khoáng sản bị khai thác quá mức bởi nhiều cá nhân và doanh nghiệp. Khoáng sản mang lại lợi ích kinh tế nhưng cũng gây nguy hiểm cho môi trường bởi hóa chất độc hại từ khai thác và sử dụng khoáng sản làm ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.

Bên cạnh đó đất bị thoái hóa do khai thác quá mức. Chặt cây, phá rừng làm đất xói mòn và sạt lở, ảnh hưởng đến an sinh xã hội. Hóa chất độc hại từ nông nghiệp và công nghiệp khai thác khoáng sản làm giảm sinh học và dinh dưỡng của đất.

Đánh bắt không kiểm soát và sử dụng bom để đánh bắt cá làm tổn hại môi trường biển. Nhà máy xí nghiệp thải chất độc hại bí mật làm ô nhiễm biển. Thiếu quy định về đánh bắt cá làm biển ngày càng ô nhiễm và đe dọa đa dạng sinh học.

Tài nguyên thiên nhiên là những nguồn lợi quý giá từ tự nhiên, có vai trò quan trọng cho cuộc sống con người. Chúng ta, như những người công dân có trách nhiệm, cần bảo vệ môi trường xanh, sử dụng tài nguyên một cách hợp lý, để góp phần làm cho trái đất trở nên tốt đẹp hơn.