Ô nhiễm nguồn nước nguyên nhân do đâu và các biện pháp khắc phục 

Ô nhiễm nguồn nước đang trở thành một vấn đề nghiêm trọng và đáng chú ý tại Việt Nam. Ô nhiễm nguồn nước gây ra nhiều hậu quả khôn lường cho các loài sinh vật sống, đến sức khỏe của con người hay ảnh hưởng đến cả nền kinh tế. Vậy nguyên nhân nào gây ô nhiễm môi trường? Có những biện pháp nào để khắc phục tình trạng này? Hãy cùng chúng tôi Công ty Môi Trường Xanh tìm hiểu ngay qua bài viết dưới đây nhé.  

Thực trạng ô nhiễm nguồn nước tại Việt Nam 

Theo thống kê của Unicef, tình trạng ô nhiễm nguồn nước ở Việt Nam đang nằm trong nhóm 5 quốc gia có mức độ ô nhiễm cao nhất trên thế giới. Mức độ ô nhiễm nguồn nước chỉ đứng sau Trung quốc, Philippines, Indonesia và Thái Lan với lượng lớn rác thải được đổ ra sông và biển. 

Ở Việt Nam có rất nhiều đơn vị sản xuất khác nhau tại các khu công nghiệp, gây ra hàng tấn nước thải và rác thải chưa được xử lý trực tiếp được đổ vào mạng lưới thoát nước. 

Ở các thành phố lớn, tập trung đông dân cư rác thải sinh hoạt thường xuyên bị vứt bừa bãi gây tắc đường cống, cản trở quá trình thoát nước. Đặc biệt là Đồng bằng sông Hồng lượng nước thải đô thị lớn của các thành phố chưa được xử lý mà xả trực tiếp vào kênh, mương và sông. 

Ở các vùng nông thôn, do điều kiện sinh hoạt và hạ tầng chưa được phát triển, chất thải sinh hoạt và chất thải từ chăn nuôi chưa được qua xử lý sẽ thấm vào nguồn nước ngầm. 

Ngoài ra, phân bón và các chất bảo vệ thực vật  trong nông nghiệp đã gây ra ô nhiễm các kênh mương, sông, hồ và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người. 

Các khu vực miền Trung và Tây Nguyên, một số khu vực chất lượng nước giảm do việc thay đổi dòng chảy để phục vụ công trình thủy lợi. Sông ở Sài Gòn đã mở rộng mức độ ô nhiễm trong những năm gần đây, đặc biệt là ở các khu vực lưu lượng. Hệ thống ở Đồng bằng sông Cửu Long chịu ảnh hưởng lớn từ nước thải nông nghiệp, với 70% lượng phân bón được hấp thụ bởi cây và đất, 30% chảy vào môi trường nước. 

Theo thông tin của Bộ Y tế và Bộ Tài Nguyên Môi Trường, mỗi năm Việt Nam có khoản 9.000 người tử vong do nguồn nước kém chất lượng, có gần 200.000 trường hợp mắc bệnh ung thư mới phát hiện và nguyên nhân chính là do sử dụng nguồn nước kém chất lượng, bị ô nhiễm. Theo WHO ở Việt Nam có 27% trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng, 44% trẻ em bị nhiễm giun do sử dụng nguồn nước kém vệ sinh. 

Tình trạng ô nhiễm nguồn nước tại Việt Nam ngày một nghiêm trọng. Điều này đang là một điều báo động đối với đất nước Việt Nam. Vậy nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng ô nhiễm nguồn nước tại Việt Nam?

Nguyên nhân nào gây ra ô nhiễm nguồn nước 

Có rất nhiều nguyên nhân khác nhau gây ô nhiễm nguồn nước. Và có thể chia các nguyên nhân gây ô nhiễm thành hai dạng là nguyên nhân đến từ môi trường tự nhiên và nguyên nhân đến từ môi trường nhân tạo. 

Ô nhiễm nguồn nước từ môi trường tự nhiên

Do thời tiết xấu như mưa lớn, lũ lụt và gió bão hay các sự phân hủy của cây cối, các sinh vật chết, đóng góp vào việc tạo ra chất hữu cơ. Một phần chất hữu cơ này sẽ thấm vào lòng đất ngấm vào nước ngầm hoặc theo nước ngầm hòa vào dòng nước lớn. 

Lũ lụt có thể làm chất bẩn trong các hệ thống cống rãnh, các chất thải độc hại từ nơi đổ rác cuốn đi các loại hóa chất đã được lưu giữ trước đó. Nước lũ lụt có thể bị ô nhiễm do hóa chất sử dụng trong nông nghiệp, công nghiệp và các tác nhân độc hại từ các khu chứa chất thải. Sau  những trận mưa gió, lũ lụt các công nhân dọn vệ sinh cũng có thể bị ảnh hưởng bởi những sự ô nhiễm này. 

Xem thêm: Top 5 những thói xấu gây ô nhiễm môi trường 

Ô nhiễm nguồn nước từ môi trường nhân tạo 

Có bốn nguyên nhân chính gây ra ô nhiễm nguồn nước đến từ môi trường nhân tạo gây ra như: nước thải sinh hoạt, nước thải công nghiệp, nông nghiệp và y tế.

Nước thải sinh hoạt

Thực tế hầu như nước thải sinh hoạt hàng ngày đều chưa được xử lý mà đã xả trực tiếp vào môi trường. Việc xả rác và nước thải sinh hoạt hàng ngày trực tiếp vào ao, sông, hồ làm giảm lượng oxy trong nước. Ảnh hưởng đến sự sinh tồn của các sinh vật sống trong ao, sông, hồ. Đặc biệt, các nước thải chứa các chất như natri, kali, photphat, clorua… là những chất độc hại gây ô nhiễm nặng và ảnh hưởng đến sức khỏe của con người. 

Nước thải công nghiệp 

Hiện nay, do tốc độ đô thị hóa và công nghiệp gia tăng nhanh chóng, dẫn đến sự phát triển mạnh mẽ từ các khu công nghiệp để đáp ứng được nhu cầu của xã hội. Sự phát triển lớn mạnh này cũng chính là nguyên nhân chính gây ô nhiễm nguồn nước. 

Các khu công nghiệp đang gặp vấn đề lớn khi nhà máy hàng ngày xả nước thải chưa qua xử lý ra môi trường. Tình trạng này đã làm giảm tuổi thọ và sức khỏe của người dân sinh sống tại các khu vực này. Ngoài ra, các sự cố tràn dầu, khai thác tài nguyên bừa bãi cũng gây ô nhiễm nặng nề cho nguồn nước và gây ra hàng loạt sinh vật biển chết. 

Nguồn nước ô nhiễm từ nông nghiệp

Các hoạt động sản xuất nông nghiệp như trồng trọt, chăn nuôi cũng là một nguyên nhân gây ra ô nhiễm nguồn nước. Việc xả trực tiếp thức ăn thừa, phân bón, nước tiểu động vật hay thuốc trừ sâu mà không qua xử lý cũng góp phần gây ô nhiễm. 

Một số nông dân sử dụng các loại hóa chất bị cấm như thuốc trừ sâu như Monitor, Thiodol,… không chỉ gây ô nhiễm nước mà còn gây hại cho người khi tiếp xúc, đặc biệt khi không được trang bị đồ bảo hộ cẩn thận. 

Ngoài ra, việc lưu trữ và bảo quản thuốc không đúng cách, bỏ bừa bãi các vỏ chai thuốc xuống ruộng, kênh rạch cũng tạo ra nguy cơ ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt. 

Ô nhiễm từ rác thải, nước thải y tế

Thống kê hiện nay cho thấy hầu hết các bệnh viện và cơ sở y tế trên toàn quốc tại Việt Nam  vẫn chưa có hệ thống xử lý nước thải đáp ứng yêu cầu. Rác thải, nước thải y tế từ các phòng thí nghiệm, phẫu thuật và các cơ sở rửa thực phẩm luôn chứa các vi khuẩn, vi rút, các tác nhân gây bệnh. Khi chưa được xử lý và trực tiếp thải ra môi trường, nước thải các loại vi rút, vi khuẩn nhanh chóng lây lan và làm ảnh hưởng đến nguồn nước cũng như sức khỏe của con người. 

Xem thêm: Phòng chống sốt xuất huyết – đảm bảo vệ sinh môi trường có thực sự quan trọng?

Hậu quả của ô nhiễm nguồn nước  

Nước được xem là nguồn cung cấp quan trọng và chủ yếu, tuy nhiên nguồn nước bị ô nhiễm dẫn đến nhiều hệ lụy và hậu quả nghiêm trọng. Dưới đây là một số hậu quả mà ô nhiễm nguồn nước gây ra: 

Đối với con người 

Mỗi năm có khoảng 9.000 người tử vong do ô nhiễm nguồn nước, có 100.000 trường hợp mắc ung thư do việc sử dụng nguồn nước kém vệ sinh. Ô nhiễm nguồn nước có thể ảnh hưởng đến sức khỏe con người bởi các hợp chất hữu cơ, hay các kim loại nặng có độc tính cao như thủy ngân, chì… 

Các vi khuẩn có hại trong nước bị ô nhiễm có nguồn gốc từ chất thải sinh hoạt của con người và động vật, có thể gây ra nhiều bệnh nguy hiểm như tả, bại liệt. Điều này làm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, tuổi thọ và năng suất làm việc của con người. 

Đối với sinh vật và thực vật

Việc xả rác, chất thải chưa qua xử lý vào môi trường gây ô nhiễm nghiêm trọng cho nguồn sống của các sinh vật. Đặc biệt các sinh vật sống dưới nước chịu tác động trực tiếp, dẫn đến suy giảm. 

Các hóa chất và vi khuẩn làm mất đi sự cân bằng hệ sinh thái ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của các loài sinh vật và thực vật. Hiện nay, các loài tôm, cá ở sông, hồ, ao bị chết nổi lên là chuyện không còn xa lạ gì đối với người dân địa phương. Hơn nữa việc tiêu thụ cá, tôm trong nguồn nước bị ô nhiễm có ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe con người dễ gây các bệnh nguy hiểm. 

Đối với nền kinh tế 

Sử dụng nguồn nước bị ô nhiễm ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe của con người, gây mất năng suất làm việc. Đồng thời, việc tích tụ rác thải và nước thải gây mất mỹ quan đô thị, tạo ra các mùi hôi thối khó chịu. Những điều này làm cản trở sự phát triển kinh tế cũng như gây ra những hình ảnh tiêu cực cho khách du lịch khi tham quan Việt Nam. 

Ô nhiễm nguồn nước có ảnh hưởng rất xấu đến kinh tế, sức khỏe của con người nước ta. Chính vì thế, cần phải có những biện pháp để khắc phục tình trạng này một cách triệt để và cấp thiết nhất.

Xem thêm: Cảnh báo ô nhiễm nguồn nước ở Thành phố Hồ Chí Minh 

Các biện pháp khắc phục ô nhiễm nguồn nước 

Để khắc phục ô nhiễm nguồn nước thì mỗi người dân đều chung tay góp sức để bảo vệ môi trường một cách tốt nhất, cũng như cân bằng được hệ sinh thái. 

Xử lý nước thải, rác thải trước khi xả ra môi trường

Các doanh nghiệp cần tuân thủ các quy định về xử lý rác thải, chất thải trước khi thải ra ngoài môi trường. 

Các hộ gia đình cũng cần đảm bảo xử lý chất thải một cách đúng quy định, nhằm hạn chế xả trực tiếp rác thải sinh hoạt ra môi trường khi chưa xử lý. 

Người dân không nên vứt rác bừa bãi, đặc biệt tại các khu vực ao, sông, hồ để bảo vệ nguồn nước cũng như môi trường thêm sạch. Hạn chế việc xả dầu máy, hóa chất, chất thải ô tô vào cống sinh hoạt. 

Tiết kiệm nước sạch 

Hiện nay, có rất nhiều nơi không có nước sạch để sử dụng. Vì vậy, chúng ta cần sử dụng nước sạch một cách tiết kiệm để tránh tình trạng thiếu nước sạch. 

Chúng ta có thể tiết kiệm nước sạch bằng nhiều cách khác nhau như tắt vòi nước khi không sử dụng, tận dụng nước mưa để tưới cây, rửa xe, sân. Điều này giúp tận dụng nước một cách hiệu quả và giảm lượng nước tiêu thụ hàng ngày. 

Chú trọng đến nông nghiệp 

Việc quy hoạch và phát triển một hệ thống nông nghiệp xanh là điều cần thiết và thiết thực nhằm tránh sử dụng hóa chất và thuốc trừ sâu trong quá trình sản xuất. Thay vào đó nên ưu tiên sử dụng các phân bón sinh học, tự ủ phân để hạn chế phụ thuộc vào các hóa chất. 

Nông nghiệp xanh không chỉ bảo vệ sức khỏe của con người mà còn hạn chế ô nhiễm nguồn nước, tạo ra các sản phẩm an toàn, tăng cường sự phát triển bền vững của ngành nông nghiệp.  

Tuyên truyền và nâng cao ý thức của cộng đồng

Mỗi người dân cần nâng cao ý thức bảo vệ môi trường thông qua việc không xả rác bừa bãi. Nhà nước cần thực hiện tuyên truyền về tác hại của ô nhiễm nguồn nước và tăng cường ý thức bảo vệ môi trường. 

Đồng thời cần xử lý nghiêm các trường hợp nhà máy, xí nghiệp chưa xử lý nước thải hoặc xử lý không đạt chuẩn ra ngoài môi trường. Cải tiến các hệ thống xử lý nước thải và nguồn nước nhằm giảm lượng rác thải và nước thải không đảm bảo ra môi trường. 

Xây dựng các điểm tập kết và thu gom rác thải cũng là việc cần thiết. Điều này ngăn chặn việc xả rác bừa bãi ra ao, sông, hồ. 

Để bảo vệ môi trường nói chung cũng như bảo vệ nguồn nước không bị ô nhiễm chúng ta cần nâng cao ý thức của mỗi cá nhân và thực hiện tốt các biện pháp khắc phục để nguồn nước được cải thiện hơn. Điều này cũng giúp bảo vệ sức khỏe của mọi người, cũng như không gây mất mỹ quan đô thị. 

Xem thêm: Ô nhiễm nước là gì? 

Trên đây, Môi Trường Xanh đã chia sẻ tới bạn về nguyên nhân và cách khắc phục ô nhiễm nguồn nước. Mong bài viết của chúng tôi sẽ hữu ích tới bạn.